ΕΧΘΡΟΙ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ

Euphyllura olivina (Βαμβακάδα)

 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ

Βασίλειο:	Animalia (Ζώα)
Φύλο:	Arthopoda (Αρθρόποδα)
Κλάση:	Insecta (Έντομα)
Τάξη:	Hemiptera (Ημίπτερα)
Υποτάξη:	Sternorrhyncha
Υπεροικογένεια:	Psylloidea
Οικογένεια:	Psyllidae
Γένος:	Euphyllura
Είδος:	Euphyllura olivina (Costa, 1839)

Το έντομο Euphyllura olivina, το οποίο είναι γνωστό με την κοινή ονομασία Βαμβακάδα ή Ψύλλα της ελιάς είναι διαδεδομένη σε όλες τις ελαιοκομικές περιοχές της Μεσογείου και έχει αποκλειστικό ξενιστή την ελιά. Η κοινή του ονομασία οφείλεται στις χαρακτηριστικές κηρώδεις εκκρίσεις που καλύπτουν το σώμα των προνυμφών και τα προσβεβλημένα μέρη του φυτού .

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Η Βαμβακάδα παρεμποδίζει τη διαδικασία της γονιμοποίησης, καθώς σχηματίζει αποικίες στις ταξιανθίες με αποτέλεσμα αυτές να καλύπτονται από βαμβακώδη εκκρίματα. Παράλληλα, προκαλεί εξασθένιση των δένδρων λόγω α­πομύζησης φυτικών χυμών και α­νάπτυξη των μυκήτων της καπνι­άς.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ/ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Η ψύλλα συ­μπληρώνει 3-4 ή και περισσότερες γενεές τον χρόνο. Διαχειμάζει ως ακμαίο στις μα­σχάλες των βλαστών και των μί­σχων των φύλλων και την άνοιξη ωοτοκεί στους ο­φθαλμούς ή στις ταξιανθίες. Οι εκκολαπτόμενες νύμφες εγκαθί­στανται σε φύλλα και άνθη σχη­ματίζοντας βαμβακώδεις αποικίες, όπου ολοκληρώνουν την ανάπτυ­ξή τους σε ακμαία. Το τέλειο έντομο έχει μήκος 2mmκαι πρασινοκίτρινο χρώμα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ:

Χημική καταπολέμηση: Οι ψεκασμοί για τα άλλα εντο­μολογικά προβλήματα της ελιάς παρέχουν προστασία και από την ψύλλα. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί σημαντικός αριθμός εντόμων, τότε συνιστάται ένας ψεκασμός εναντίον των κινητών προνυμφών με θερινό πολτό ή παραφινέλαιο.

Βιολογική καταπολέμηση: Το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, η Ψύλλα έχει πολλούς φυσικούς εχθρούς που την αποδεκατίζουν.

Λεκάνιο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ - ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ

Saissetia oleae (Λεκάνιο)

 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ:

Βασίλειο:	Animalia (Ζώα)
Φύλο:	Arthopoda (Αρθρόποδα)
Κλάση:	Insecta (Έντομα)
Τάξη:	Himiptera (Ημίπτερα)
Υπεροικογένεια:	Coccoidea
Οικογένεια:	Lecaniidae, Coccidae
Γένος:	Saissetia
Είδος:	Saissetia oleae (Olivier,1791)

Το έντομο Saissetia oleae, γνωστό με την κοινή ονομασία Λεκάνιο ή Μαύρη Ψώρα της ελιάς είναι πολύ κοινό στην Ελλάδα και στις χώρες της Μεσογείου όπου καλλιεργείται η ελιά. Ενώ συναντάται και στη Νέα Ζηλανδία και Αμερική. Το Λεκάνιο είναι ένα από τα βλαβερότερα έντομα της ελιάς, αλλά και των εσπεριδοειδών, της πικροδάφνης και άλλων φυτών. Προκαλεί κολλώδες μελίττωμα στα φύλλα και τα κλαδιά και επηρεάζει φυσικές λειτουργίες του δέντρου όπως η φωτοσύνθεση και η διαπνοή.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Το έντομο προσβάλλει τα κλαδιά και τα φύλλα, από όπου απομυζούνται οι φυτικοί χυμοί προκαλώντας έτσι άμεση ζημιά στο φυτό. Παράλληλα κατατρέφει το φυτό και με έμμεσο τρόπο, καθώς τα μελιτώδη εκκρίματα του αποτελούν τροφή για το Δάκο και κατάλληλο υπόστρωμα για την ανάπτυξη των μυκήτων της Καπνιάς. Στην αρχή τα προσβεβλημένα δέντρα και φύλλα λάμπουν και στη συνέχεια μοιάζουν σκονισμένα και μαυρίζουν, αφού αναπτύσσεται στο μελίττωμα ο μύκητας της μούχλας. 

 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ /ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

Το Λεκάνιο συμπληρώνει 1-2 γενιές το χρόνο ανάλογα με την περιοχή και τις κλιματολογικές συνθήκες. Το θυληκό ενήλικο έντομο έχει σχήμα ημισφαιρικό, σκούρο καφέ χρώμα και ένα εξώγκομα στη ράχη, σαν διπλό σταυρό. Το μήκος του είναι 3mm. Τα αυγά έχουν χρώμα πορτοκαλί και αποτίθενται κάτω από το μητρικό σώμα σε σωρούς.   Κάθε θηλυκό γεννά 1000-2000 αυγά.

Οι πρωτοεμφανιζόμενες προνύμφες εγκαταλείπουν το μητρικό σώμα και κινούνται ψάχνοντας στον ξενιστή ένα μέρος για να εγκαταστασθούν. Οι νύμφες δευτέρου και τρίτου σταδίου διαχειμάζουν και τον Απρίλιο γίνονται τέλεια έντομα.

Από τον Απρίλιο εως και τον Ιούλιο, τα ενήλικα θηλυκά αποθέτουν τα αυγά τους και γεννιούνται οι νέες νύμφες. Από αυτές, λίγες θα εξελιχθούν σε τέλεια έντομα και θα γεννήσουν τα αυγά τους το φθινόπωρο. Οι υπόλοιπες θα διαχειμάσουν στο στάδιο της νύμφης, για να επαναληφθεί ο ίδιος κύκλος. Όταν έχει ζέστη και ξηρασία το καλοκαίρι, η ανάπτυξη των νυμφών περιορίζεται.

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ:

Χημική καταπολέμηση: Για την καταπολέμηση του Λεκανίου συνιστώνται 2 ψεκασμοί με οργανοφωσφοτικά εντομοκτόνα (μεθινταθείο, αζινφός, μεθύλ). Οι ψεκασμοί αυτοί πρέπει να πραγματοποιούνται τέλη Ιού­λιο – Αύγουστο ή το Σεπτέμβριο, τη στιγμή που εκκολάπτονται τα αυγά. Συνιστάται οι ψεκασμοί να εφαρμόζονται όταν σε κάθε 100 φύλλα εντοπίζονται περίπου 5-10 νύμφες ανά φύλλο.

Παράλληλα με τους ψεκασμούς, θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην τήρηση των καλλιεργητικών φροντίδων (π.χ. κλάδεμα για να διευκολυνθεί η ροή του αέρα, γεγονός που αποθαρρύνει το λεκάνιο). Επιπλέον συνιστάται όχι υπερβολική άρδευση και λίπανση.

Βιολογική καταπολέμηση: Υπάρχουν παράσιτα που επιτίθενται στο λεκάνιο, συνηθέστερα των οποίων είναι τα Chilocorus bipustulatus και Exocomus quadripustulatus, το υμενόπτεροScutellista cyanea που τρώει τα αυγά, το Metaphycus flavus που προσβάλει τις νύμφες του τρίτου σταδίου, το Metaphycus lounsburyi που τρώει τα θηλυκά και τις προνύμφες και τοMetaphycus helvolus που προσβάλλει τις νύμφες δευτέρου και τρίτου σταδίου.