Οι βασικότεροι παράγοντες που επηρεάζουν την ελαιοκαλλιέργεια, πέραν των κλιματολογικών και εδαφολογικών συνθηκών, είναι οι διάφοροι εντομολογικοί και μικροβιακοί εχθροί που την προσβάλλουν, καθώς και τα διάφορα ζιζάνια.
Στην παρούσα εργασία ασχολούμαστε με την περιγραφή των εντομολογικών εχθρών της ελαιοκαλλιέργειας. Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφονται τα κυριότερα έντομα που προσβάλλουν την ελιά καθώς και οι ζημιές που προκαλλούν. Παράλληλα αναφέρονται οι προσεγγίσεις που ακολουθούνται για την αντιμετώπιση καθενός από αυτά.
ΕΝΤΟΜΑ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΑΛΛΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΑΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
Τα έντομα που προσβαλλουν την ελιά είναι πολυάριθμα. Παρακάτω παρατίθενται κάποια από τα σημαντικότερα έντομα-εχθρούς της ελιάς. Για κάθε έντομο, αναγράφετε τόσο η κοινή, όσο και η επιστημονική ονομασία. Η κατάταξή τους έχει γίνει με βάση την ταξινομική οικογένεια στην οποία ανήκουν.
ΔΙΠΤΕΡΑ (DIPTERA)
ΔΑΚΟΣ Bactoceria oleae
ΛΕΠΙΔΟΠΤΕΡΑ (LEPIDOPTERA)
ΠΥΡΗΝΟΤΡΗΤΗΣ Prays oleae
ΜΑΡΓΑΡΟΝΙΑ Margaronia unionalis
ΚΟΣΣΟΣ Cossus cossus
ΖΕΥΖΕΡΑ Zeuzera pyrina
ΗΜΙΠΤΕΡΑ (HEMIPTERA)
ΛΕΚΑΝΙΟ Saissetia oleae
ΦΥΜΑΤΙΟΜΟΡΦΗ ΨΩΡΑ Pollinia pollini
ΒΑΜΒΑΚΑΔΑ Euphyllura olivina
ΠΑΡΛΑΤΟΡΙΑ Parlatoria oleae
ΑΣΠΙΔΙΩΤΟΣ Aspidiotus nerii
ΚΟΛΕΟΠΤΕΡΑ (COLEOPTERA)
ΡΥΓΧΙΤΗΣ Rhynchites cribripennis
ΟΤΙΟΡΡΥΓΧΟΣ Otiorrynchus cribricollis
ΦΛΟΙΟΤΡΙΒΗΣ Phloeotribus scarabaeoides
ΘΥΣΑΝΟΠΤΕΡΑ (THYSANOPTERA)
ΘΡΙΠΑΣ Liotrhips oleae
Από τα παραπάνω έντομα, κυριότερη απειλή για τις ελαιοκαλλιέργειες της Κρήτης αποτελεί ο Δάκος, καθώς φαίνεται να έχει ευρεία διάδοση στο νησί.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Για την αντιμετώπιση των εντομολογικών εχθρών της ελιάς εφαρμόζονται διάφορα μέτρα. Τα μέτρα αυτά διαφέρουν, ανάλογα με την κάθε περίπτωση, ενώ μπορεί να εφαρμόζεται και συνδυασμός τους. Είναι λοιπόν σημαντικό να γίνει εκτενής μελέτη της κατάστασης (πληθυσμός του εντόμου, ζημιές που προκαλεί, περίοδος του χρόνου, κ.α), ώστε να εφαρμοστεί η κατάλληλη θεραπεία.
Τα μέτρα αντιμετώπισης των βλαβερών εντόμων της ελαιοκαλλιέργειας, μπορούν να χωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες:
1. Φυτοϋγειονομικός έλεγχος
Ο συγκεκριμένος έλεγχος εντάσσεται στην κατηγορία των προληπτικών μηχανισμών προστασίας της ελιάς από έντομα-εχθρούς. Συγκεκριμένα, στα πλαίσια αυτού του ελέγχου, λαμβάνονται μέτρα παρεμπόδισης εισαγωγής ή διασποράς επιβλαβών εντόμων σε γεωγραφικές περιοχές στις οποίες δεν έχουν ακόμα εισαχθεί.
Ο φυτοϋγειονομικός έλεγχος εξασφαλίζεται μέσω των μέτρων «καραντίνας» που εφαρμόζονται στα σημεία εισόδου και ελέγχου των διακινούμενων προϊόντων στα τελωνεία της χώρας, με την καθιέρωση μέτρων ελέγχου των διακινούμενων δενδρυλλίων από τα φυτώρια, κ.α.
2. Καλλιεργητικές μέθοδοι
Η συγκεκριμένη μέθοδος ανήκει τόσο στους προληπτικούς, όσο και στους θεραπευρικούς μηχανισμούς αντιμετώπισης των εντόμων. Στις μεθόδους αυτές περιλαμβάνονται διάφορες καλλιεργητικές φροντίδες και τεχνικές, οι οποίες αποσκοπούν άμεσα ή έμμεσα στη διατήρηση του δέντρου σε υγιή κατάσταση και κατά συνέπεια, στη δημιουργία μη ευνοΪκών συνθηκών για την ανάπτυξη των επιβλαβών εντόμων. Τέτοια καλλιεργητικά μέτρα μπορεί να είναι το κλάδεμα, η λίπανση, η επιλογή του χρόνου εφαρμογής των καλλιεργητικών επεμβάσεων, κ.α.
3. Χημική καταπολέμηση.
Η χημική καταπολέμηση εφαρμόζεται στην περίπτωση που ο πληθυσμός του εντόμου που έχει προσβάλλει την ελιά έχει αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό. Περιλαμβάνει τη χρησιμοποίηση χημικών ουσιών με εντομοκτόνο δράση, όπως τα εντομοκτόνα με ευρύ φάσμα δράσης, τα εκλεκτικά εντομοκτόνα, οι ρυθμιστές ή παρεμποδιστές ανάπτυξης, οι μιμητικές ουσίες ορμόνης νεότητας, οι πολτοί ορυκτελαίων και σαπωνοειδή εντομοκτόνα, κ.α.
Η εφαρμογή της χημικής καταπολέμησης μπορεί να λύσει εξολοκλήρου το πρόβλημα, όμως μπορεί να έχει και αρνητικές επιπτώσεις. Συγκεκριμένα, είναι πιθανό να δημιουργηθούν οξύτατα οικολογικά προβλήματα από χημικές ουσίες οι οποίες παρέμειναν για μεγάλο χρονικό διάστημα στο περιβάλλον, ιδιαίτερα όταν αυτές θανάτωνουν αδιακρίτως επιβλαβείς κα ωφέλιμους οργανισμούς.
4. Βιοτεχνικές μέθοδοι
Στις μεθόδους αυτές περιλαμβάνονται τεχνικές όπως είναι η μαζική παγίδευση των επιβλαβών εντόμων, η διατάραξη των συζεύξεων, η τεχνική των στείρων αρρένων, η καταστροφή συμβιωτικών βακτηρίων, κ.α. Οι συγκεκριμένοι μηχανισμοί αντιμετώπισης του προβλήματος είναι περισσότερο φιλική προς το περιβάλλον από τους μηχανισμούς της χημικής καταπολέμησης. Συνεπώς θα πρέπει να προτιμάται η χρήση τους.
5. Βιολογικός έλεγχος
Ο βιολογικός έλεγχος των εντομολογικών εχθρών της ελιάς, αφορά στον περιορισμό των πληθυσμών των επιβλαβών εντόμων με βιολογικά μέσα (βιολογική καταπολέμηση). Συγκεκριμένα περιλαμβάνει τη χρήση ωφέλιμων οργανισμών οι οποίοι δρουν ανταγωνιστικά ως προς τον επιβλαβές έντομο. Οι ωφέλιμοι οργανισμοί που χρησιμοποιούνται στη βιολογική καταπολέμηση μπορεί να είναι:
- αρπακτικά (πουλιά, έντομα, ακάρεα)
- παρασιτοειδή (έντομα, νηματώδεις)
- παθογόνοι μικροοργανισμοί
Ο βιολογικός έλεγχος μπορεί να διακριθεί σε:
α) Φυσικά επιτελούμενο βιολογικό έλεγχο (αυτόν που γίνεται στη φύση χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση).
β) Κλασικό (όταν γίνεται εισαγωγή ωφελίμων ειδών από άλλες περιοχές)
γ) Διαχείριση πληθυσμών (π.χ. όταν αναπαράγονται στο εντομοτροφείο πληθυσμοί ωφελίμων ειδών που υπάρχουν σε μια περιοχή και επαναεξαπολύονται στην ίδια περιοχή για να ενισχυθεί ο πληθυσμός τους).
Λόγω της μεγάλης οικολογικής καταστροφής που έχει προκαλεσει τα προηγούμενα χρόνια η χρήση της χημικής καταπολέμησης με εντομοκτόνα, καθώς και λόγω της τοξικότητας αυτών των ουσιών για τον άνθρωπο, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να δίνεται προτεραιότητα στην εφαρμογή της βιολογικής καταπολέμησης για την αντιμετώπιση των εντομολογικών εχθρών της ελιάς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου